محمدحسین بوچانی؛ کارشناس مدیریت و برنامه‌ریزی شهری
7 قابلیت ضروری برای شورای شهر
شورای شهر در ایران رکن اساسی «مردم‌پایگی» مدیریت شهری است. اندیشه‌های اولیه این نهاد ریشه در انقلاب مشروطه دارد. با پیروزی انقلاب اسلامی و با تاکیدات مکرر حضرت امام خمینی (ره)، آیت‌الله بهشتی و آیت‌الله طالقانی و با توجه به شیوه حکومت در اسلام و با عنایت به تجربه مدیریت شهری در جهان، دموکراسی محلی با رویکردی غیرمتمرکز در اصول مختلف قانون اساسی به شیوه ساختارمند درج شد. امروزه این ساختار به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر مدیریت شهری و در مسیر نهادینه شدن است و کارویژه‌های نظارتی، مقررات‌گذاری، جلب مشارکت مردم و رفع تبعیض و نابرابری از مهم‌ترین مسوولیت‌های این نهاد حاکمیتی – مدنی است.
وظایف اساسی این نهاد بر کیفیت زندگی مردم و توسعه عرصه عمومی شهرها اثر بی‌بدیلی دارد؛ به واسطه نقش‌آفرینی نمایندگان در زندگی شهروندان و همچنین تحقق کارکردهای نمایندگی در شهر، لازم است هر یک از اعضای شورا، دارای مجموعه‌ای از توانمندی‌ها و قابلیت‌های کلیدی باشند. این توانمندی‌ها زمینه و پیش‌شرط اولیه برای نمایندگی در شورای شهر است. این نوشتار در چارچوب توصیه‌های اسکان بشر سازمان ملل متحد و با توجه به مقتضیات سیاسی، اجتماعی مدیریت شهری در ایران، تلاش دارد به مجموعه‌ای از قابلیت‌های ضروری برای اعضای شورای شهر بپردازد. این قابلیت‌ها می‌تواند چارچوب اولیه کارآمدی و اثربخشی نمایندگی برای تحقق حکمروایی شایسته شهری در شهرهای ایران باشد.
اولین و مهم‌ترین قابلیت نمایندگی در شورای شهر «توانمندی برقراری ارتباط» است. این قابلیت مستلزم دادن و گرفتن اطلاعات، ایده‌ها و احساسات برای شناخت مسائل شهر و محیط تصمیم‌گیری است. توانمندی ارتباط مستلزم این است که نماینده، خود را از پیکره اجتماع جدا نکند و همواره خود در بطن اجتماع شهری باشد و با تمام ذی‌نفعان شهر به‌ویژه با گروه‌هایی که صدای آنها شنیده نمی‌شود، در ارتباط باشد. دومین قابلیت ضروری نمایندگان در شورای شهر به‌ویژه در کلان‌شهری همچون تهران «توانمندی استفاده اخلاقی از قدرت» است. نمایندگی، محصول قدرت شهروندان است و نماینده شورای شهر باید توان بهره‌گیری از قدرت تفویض شده را به نفع کل ساختار و محیط شهر به‌ویژه در عرصه عمومی داشته باشد. در توانمندی استفاده از قدرت، نماینده مردم باید بیشترین تلاش خود را جهت نقش‌آفرینی برای اجرای عدالت و توسعه متوازن در شهر داشته باشد. سومین قابلیت اساسی و حیاتی «توانمندی مذاکره و گفت‌وگو» است. نمایندگان شورای شهر باید با حوصله و با تسلط فنی و تخصصی توان اقناع طرف مقابل و حتی مخالف خود را داشته باشند؛ جدال‌ها و تنش‌های سیاسی و تهمت‌زنی‌های گسترده در برخی از شورای شهرها نشان از عدم توانمندی و تسلط به فرهنگ گفت وگو در بین نمایندگان شورای شهر دارد. چهارمین ظرفیت محوری برای تحقق نقش نمایندگی در شورای شهر «ویژگی شفافیت و پاک‌دستی» است. بدون قابلیت پاک‌دستی نماینده یا نمایندگان شورای شهر، نمی‌توان انتظار داشت مبارزه با فساد اقتصادی در شهر تحقق یابد. فساد در ساختارهای اجرایی شهرها به واسطه ضعف حوزه نظارتی و فقدان دیوان محاسبات شهری در شرایط کنونی ریشه‌دار شده است. اقدام عملی و اثرگذار در این زمینه مستلزم پاک‌دستی خود نمایندگان است، به عبارت روشن‌تر شرط اساسی تحقق کارویژه نظارتی شورای شهر پاک‌حسابی و شفافیت نماینده است.
پنجمین قابلیت کلیدی نمایندگی در شورای شهر «درک عمیق از ماموریت نهایی ساختار شهر و اجتماع شهری» است. تعریفی که نماینده از آینده و ماموریت نهایی شهر دارد در تصمیمات ایشان در زمان رای‌گیری اثر دارد. اگر فردی شهر را کالای اقتصادی تعریف کند، مدام در پی بهره‌جویی از محیط شهری است، اما اگر شهر را محیطی برای خودشکوفایی و فرزانگی شهروندان تلقی کند، آنگاه در زمان اخذ تصمیم رویکرد کاملا متفاوت می‌شود. ششمین قابلیت کلیدی نمایندگی در شورای شهر «تخصص‌گرایی و استفاده از دانش کارشناسی» است. باور به این قابلیت نشان می‌دهد که نماینده ضمن توجه به جامعه حرفه‌ای و تخصصی، خود پایبند به فرآیند کارشناسی و تخصصی در نظام تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری است. هفتمین قابلیت ضروری برای نمایندگی شورای شهر «توانمندی دفاع بی قید و شرط از حقوق شهروندان و جلوگیری از تضییع حقوق ملت» است. به نحوی که در دفاع از حقوق شهروندان تحت تاثیر هیچ فشار سیاسی و اقتصادی قرار نگیرد. روشن است آنچه مطرح شد تنها بخش کوچکی از قابلیت‌ها و توانمندی‌های ضروری برای نمایندگی در شورای شهر به‌ویژه در کلان‌شهرها به‌خصوص در شهر تهران است. محدودیت در هر کدام از این قابلیت‌ها سبب می‌شود، نظام مدیریت، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری از حکمروایی شایسته و پایدار فاصله گرفته و کیفیت زیست‌پذیری و اداره شهر تنزل یابد
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «ايران نماكار» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.