قدیمی‌ترین خشت بدست آمده دست ساز متعلق به گنج دره است. خشت زدن و پختن آجر بوسیله بابلی‌ها ابداع شد. به طور مشخص آجر واژه بابلی است و نام خشت‌هایی بوده که روی آنها قوانین و منشورها را می‌نوشتند. قدیمی‌ترین لوح آجری مربوط به دوران سارگن(۲۴۰۰سال قبل از میلاد) است. آجر از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی است که قدمت آن بنا به عقیده برخی از باستان شناسان به ده هزار سال پیش می‌رسد.
نشانه‌هایی از تولید و مصرف آجر در هندوستان به دست آمده که حاکی از سابقه شش هزار ساله آجر در آن کشور است. فن استفاده از آجر، از آسیای غربی به سوی غرب، مصر و سپس به روم و به سمت شرق هندوستان و چین رفته است. در سده چهارم، اروپایی‌ها شروع به استفاده از آجر کردند ولی پس از مدتی از رونق افتاد و رواج مجدد آن از سده ۱۲ میلادی توسط ایتالیایی‌ها بود.
سوابق تاریخی نشانگر آن است که ساکنان نواحی خوزستان و یا بین‌النهرین نخستین اقوامی بودند که به آجر دست یافتند و احتمالاً اولین تجربه‌های خود را در کف اجاق‌ها یشان مشاهده کرده و پختن و سخت شدن گل زیر آتش را به خاطر سپردند. عدم وجود مصالح سنگی و چوبی مورد نیاز مردم این نواحی سبب شد که خاک به عنوان مهمترین عنصر ساختمانی مورد استفاده قرار گیرد.
تا پیش از آمدن مادها و پارس‌ها تا حدود یک هزار سال پیش از میلاد تاریخ سرزمین ایران به تقریب منحصر به تاریخ ایلام بوده است. آثار مهم و عمده‌ای که از آنان در ایران باقی‌مانده عبارتند از: محوطه باستانی شوش، آثار هفت تپه، شهر باستانی چغازنبیل و نقوش برجسته ایلامی و... در ایران بقایای کوره‌های سفال پزی و آجر پزی در شوش و سیلک کاشان که تاریخ آنها به هزاره چهارم پیش از میلاد می‌رسد پیدا شده است.
آجر درآثار قبل از ایلام، بیشتر در «تپه آکروپل» کشف شده است. در بلندترین نقطه این تپه در اوائل قرن حاضر میلادی کاوشگران فرانسوی با استفاده از آجرها و مصالح قدیمی یک قلعه مستحکم برای سکونت و استقرار هیئت خود ساخته‌اند. (قلعه فرانسوی‌ها) ساختمان اصلی «زیگورات» چغازنبیل که از خشت خام و رویه آجری بنا شده؛ در اصل پنج طبقه بوده که در طول زمان خراب شده است؛ و در کاوشها فقط سه طبقه باقی‌مانده آن، از زیر خاک بیرون آمده و سپس مرمت و بازسازی گردیده است. در معبد چغازنبیل نیز به آجرهایی برمی‌خوریم که به عنوان کتیبه به دیوار نصب شده‌اند مصالح این بنا از خشت خام و آجر پخته معمولی است. آجرها را در نمای ساختمان و خشت‌ها را در داخل بنا بکار گرفته‌اند.
مادها سده هفتم پیش از میلاد نخستین پادشاهی خود را پس از ایلامی‌ها را در این سرزمین بنیان نهادند. معماری مادها شامل دو بخش می‌باشد
معماری صخره‌ای
معماری معمولی
معماری معمولی
در محل‌هایی همچون تپه نوشیجان ملایر- تپه هگمتانه - باباخان- گودین تپه و ... قرار دارد. بطور کلی صنعت آجر پزی در دوران پیش از هخامنشی در ایران تکامل یافت و در دوره هخامنشی علاوه بر خشت، انواع آجر از جمله آجرهای لعابی در ساختمان‌ها به کار می‌رفت؛ که طراحی و قالب ریزی آنها، استادی و مهارت معماران و سازندگان این دوره را نشان می‌دهد. آجرهایی که در ساختمان پاسارگاد و پرسپولیس و شوش به کار رفته صرف نظر از تنوع، از نظر دقت در ترکیب مصالح اولیه و مقاومت در برابر حوادث به قدری جالب هستند که پس از چندین قرن سالم باقی مانده‌اند.
در دوران هخامنشی پخت آجرهای لعاب دار منقوش و برجسته بسیار معمول بود؛ که برای تزیین کاخ‌ها استفاده شده است. از شوش و تخت جمشید کاشی‌های لعاب دار بسیاری بدست آمده است. استفاده از آجر در ایران باستان خصوصاً در دوران ساسانیان و در دوران پیش از اسلام رواج زیادی داشته است. می‌توان از کاربرد آجر در بناهای عظیمی مانند طاق کسری و پلهای دختر نام برد. در دوران ساسانی از تلفیق سنگ و آجر برای اسکلت سازی بناها و در مواردی در نماسازی استفاده شده است.
عالی بود از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «ايران نماكار» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.