گرانیت چیست؟
گرانیت سنگ آذرین رنگ روشنی است که دانههای آن به قدری بزرگ هستند که میتوان با چشم غیرمسلح آنها را مشاهده کرد (برخی سنگها به قدری ریزدانهاند که هیچ دانهای نمیتوان در آنها با چشم دید). گرانیت به واسطه تبلور آرام مواد مذاب (ماگما) در زیر زمین تشکیل میشود. سنگ گرانیت عمدتاً از کوارتز و فلدسپار و به مقدار خیلی کمتر از میکا (طلق) ، آمفیبول و کانیهای دیگر تشکیل شده است. این ترکیب کانیها معمولاً موجب رنگ قرمز، صورتی، خاکستری یا سفید میشود (کوارتزو طلق سفید دانههای سفید رنگ و فلدسپار دانههای صورتی رنگ)، و کانیهای تیره مانند طلق سیاه (بیوتیت) بخش تیره سنگ را تشکیل میدهند که در تمام سنگ قابل مشاهدهاند.
شناختهشده ترین سنگ آذرین
گرانیت شناختهشده ترین سنگ آذرین است. بسیاری از مردم سنگ گرانیت را میشناسند چون متداولترین سنگ یافت شده در سطح زمین بوده و برای ساخت بسیاری از اشیا در زندگی روزمره از آن استفاده میشود از جمله روی کابینتها و پیشخوان، کف پوش، سنگفرش، جدول، پله، نمای ساختمان و سنگ قبر و یادبود. به خصوص اگر در شهر زندگی میکنید در اطراف خود مصارف مختلف گرانیت را مشاهده میکنید.
معانی مختلف گرانیت
واژه "گرانیت" توسط افراد مختلف با معانی مختلفی استفاده میشود. در دورههای مقدماتی یک تعریف ساده استفاده میشود. تعریف دقیقتر آن در سنگشناسی (زمینشناسانی که در مطالعه سنگها تخصص دارند) به کار میرود. و کلمه گرانیت، زمانی که توسط فروشندگان سنگهای تزئینی استفاده میشود، میتواند تعاریف بسیار متفاوتی داشته باشد.
این تعاریف گوناگون از گرانیت ممکن است منجر به مشکلاتی در ارتباط با افراد شود اما اگر بدانید فرد مقابل که از واژه گرانیت استفاده میکند کیست میتوانید این واژه را در جایگاه خود تفسیر کنید. سه کاربرد متداول واژه گرانیت به شرح زیر است:
الف- تعریف گرانیت در دورههای مقدماتی
گرانیت سنگ آذرین رنگ روشن و دانه درشت است که عمدتاً از کوارتز و فلدسپار و به مقدار کمتری از کانیهای میکا و آمفیبول تشکیل شده است. این تعریف ساده، دانشجویان را قادر میسازد به سادگی سنگ را با بررسی ویژگیهای ظاهری تشخیص دهند.
ب- تعریف سنگشناسی
گرانیت یک سنگ پلوتونیکی است که در آن، کوارتز 10 تا 50 درصد از ترکیبات فلسیک و فدلسپار آلکالی 65 تا 90 درصد از کل فلدسپار آن را تشکیل میدهد. استفاده از این تعریف نیاز به شناسایی کانیشناسی و تواناییهای زمینشناسی کافی دارد.
بسیاری از سنگهایی که با تعریف دورههای مقدماتی به عنوان گرانیت شناخته میشوند، توسط سنگشناسان گرانیت نامیده نمیشوند و ممکن است به جای آن از واژه گرانیت آلکالی، گرانودیوریت، پگماتیت یا اپلیت استفاده کنند. سنگشناسان ممکن است این سنگها را گرانیتوئید بنامند نه گرانیت. تعریفهای دیگری نیز بر اساس ترکیب کانیشناسی برای گرانیت وجود دارد.
پ- تعریف تجاری
واژه گرانیت توسط فروشندگان سنگهای تزئینی و ساختمانی برای ساخت پیشخوان، سنگ کف، نما، پله، جدول و محصولات دیگر استفاده میشود .
در صنعت بازرگانی سنگ، گرانیت سنگی است که دانههای آن با چشم قابلمشاهده بوده و سخت تر از سنگ مرمر است. در این تعریف گابرو، بازالت، پگماتیت، شیست، گنیس، سینیت، مونزونیت، آنورتوزیت، گرانودیوریت، دیاباز، دیوریت و بسیاری سنگهای دیگر همه گرانیت نامیده میشوند. تمام تصاویر این مقاله، از این دیدگاه گرانیت هستند.